Mlin nekad
Podaci o početku razvoja mlinarstva veoma su oskudni. Žito se mlelo pljosnatim kamenjem, zrnevlje je bilo slabo i u malim količinama, a klasje nižeg rasta. U sledećoj fazi meljava se obavljala avanom, a potom ručno, pljosnatim kamenjem okruglog oblika.
Sa drobljenja i gnječenja prešlo se na mlevenje, odnosno na kružno kretanje kamena, za čega je korišteno tzv. žrvnje.
Kroz otvor gornjeg kamena žito, koje je sipano rukom, padalo je na donji kamen i mlelo se u brašno.
Gornji kamen se okretao pomoću jedne ručice. Na ovaj način se za jedan dan mogao samleti džak brašna. Kasnije su decenijama seljaci žrvnjem mleli kukuruz. U pojedinim selima Banata žrvanj se koristio sve do 60-tih godina XX veka.
Šezdesetih godina XIX veka banatsko žito je bilo jedno od najtraženijih i najskupljih u Evropi. Zbog ovoga kao i zbog željezničke veze Pešte sa Kikindom, Beč je osećao potrebu da u Kikindi gradi mlin koji bi apsorbovao gro pšenice sa ovog područja. Banatska žita u to vreme bila su jedna od najtraženijih i najskupljih u Evropi. Cena im je bila veća i do 15% od žita drugih krajeva Evrope, na berzama u Pešti, Beču i drugim metropolama ovog kontinenta. Izgradnju velikog parnog mlina u Kikindi treba posmatrati isključivo sa stanovišta lične koristi ondašnje Austrije. Dištrikt je bio oaza srpske samostalnosti na tlu Ugarske, a time je usporavao širenje mađarskog političkog uticaja i neutralizovao prevlast Mađara na ovom delu tadašnje Austrije.
|
